Standardy ochrony małoletnich

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH - MOSiR Rybnik

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH W MIEJSKIM OŚRODKU SPORTU I REKREACJI W RYBNIKU

{wersja skrócona}

Podstawy prawne:

1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz.U. z 2021 r. poz. 1249 oraz z 2023 r. poz. 289 oraz 535 ze zm.).

2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury ,,Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy ,,Niebieska Karta" (Dz. U. 2023 poz. 1870 ze zm.).

3. Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023 poz.1606 ze zm.).

4. Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1304 ze zm.)

5. Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1781).

6. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych - RODO) (Dz. Urz. UE L 2016 Nr 119, s.1) zwane RODO.

7. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2509 z późn. zm.).

8. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 z późn. zm.).

9. Konwencja o prawach dziecka (Dz.U.1991 nr 120, poz. 526 ze zm.).

WPROWADZENIE

Nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz niektórych innych ustaw określiła warunki skutecznej ochrony małoletnich przed różnymi formami przemocy. Wprowadzone zmiany wskazują na potrzeb opracowania jasnych i spójnych standardów postępowania w sytuacjach podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich.

,,Standardy ochrony małoletnich” są jednym z elementów systemowego rozwiązania ochrony małoletnich przed krzywdzeniem i stanowią formę zabezpieczenia ich praw. Należy
je traktować jako jedno z narzędzi wzmacniających i ułatwiających skuteczną ochronę małoletnich przed krzywdzeniem.

W konstruowaniu ,,Standardów ochrony małoletnich" przyjęto następujące założenia:

w Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji w Rybniku nie są zatrudniane osoby mogące zagrażać bezpieczeństwu małoletnich;
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Rybniku w szczególności podkreśla istotność prawnego i społecznego obowiązku zawiadamiania organów ścigania o każdym przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego i zobowiązuje się szkolić swój personel w tym zakresie;
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Rybniku zobowiązuje się edukować personel na temat okoliczności wskazujących, że małoletni przebywający w obiekcie może być krzywdzony oraz w zakresie sposobów szybkiego i odpowiedniego reagowania na takie sytuacje;
Wszyscy pracownicy, stażyści, wolontariusze Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji
w Rybniku potrafią zdiagnozować symptomy krzywdzenia małoletniego oraz podejmować interwencje w przypadku podejrzenia, że małoletni jest osobą krzywdzoną, podejmowane postępowanie nie może naruszać praw małoletniego.

Uwzględniając powyższe założenia niniejszy dokument określa zatem standardy ochrony małoletnich, stanowiące zbiór zasad i procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia ich bezpieczeństwa. Jego najważniejszym celem jest ochrona małoletnich przed różnymi formami krzywdzenia oraz budowanie bezpiecznego i przyjaznego środowiska.

STANDARD OCHRONY MAŁOLETNICH

Preambuła

Zasadą obowiązującą pracowników Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Rybniku (zwanego dalej „Ośrodkiem”) jest podejmowanie działań mających na celu ochronę godności małoletniego i poszanowanie jego praw. Każdy pracownik zobowiązany jest dbać o prawidłowy rozwój dzieci i przestrzegać zarządzeń i procedur określonych w niniejszym dokumencie. Pracownik Ośrodka, realizując te cele, działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych Ośrodka oraz swoich kompetencji.

Rozdział I

Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Rybniku, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich.

§ 1

Zasady ogólne

Zasadą, której przestrzeganie jest wymagane od pracowników Ośrodka w odniesieniu do wszystkich podejmowanych czynności jest działanie dla dobra małoletniego i w jego najlepszym interesie.
Pracownicy Ośrodka traktują małoletniego z szacunkiem oraz uwzględniają jego godność
i potrzeby.
Pracownicy Ośrodka działają w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych instytucji oraz swoich kompetencji.
Niedopuszczalne jest podejmowanie jakichkolwiek czynności niedozwolonych określonych w niniejszej procedurze oraz w jakiejkolwiek formie.
Zasady bezpiecznych relacji pracowników Ośrodka z małoletnimi obowiązują wszystkich pracowników Ośrodka, stażystów i wolontariuszy.

§ 2

Osoby wymienione w § 1 ust. 5 zobowiązane są do utrzymywania profesjonalnej relacji
z małoletnimi i każdorazowego rozważenia, czy reakcja, komunikat bądź działanie wobec małoletniego są adekwatne do sytuacji, bezpieczne, uzasadnione i sprawiedliwe.
Osoby wymienione w § 1 ust. 5 zobowiązane są do działania w sposób otwarty i przejrzysty dla innych, aby zminimalizować ryzyko błędnej interpretacji własnego zachowania.

§ 3

Zasady komunikacji

Zasady komunikacji z małoletnim:

w komunikacji z małoletnim zachowuj cierpliwość i szacunek;
słuchaj uważnie małoletniego i udzielaj mu odpowiedzi adekwatnych do jego wieku
i danej sytuacji;
nie wolno zawstydzać, upokarzać, lekceważyć i obrażać małoletniego; nie wolno krzyczeć na małoletniego w sytuacji innej niż wynikająca z zagrożenia bezpieczeństwa małoletniego lub innych osób.

§ 4

Zachowania niedozwolone wobec małoletnich

Nie wolno ujawniać informacji wrażliwych dotyczących małoletniego wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych małoletnich; obejmuje to wizerunek małoletniego, informacje o jego sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej i prawnej.
Nie wolno zachowywać się w obecności małoletnich w sposób niestosowny; obejmuje to używanie wulgarnych słów, gestów i żartów, czynienie obraźliwych uwag, nawiązywanie w wypowiedziach do aktywności bądź atrakcyjności seksualnej oraz wykorzystywanie wobec małoletniego relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby).
Nie jest dozwolone utrwalanie wizerunku małoletniego dla celów prywatnych poprzez filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie. Zakaz ten obejmuje także umożliwienia utrwalenia wizerunków małoletnich osobom trzecim. Wyjątkiem jest utrwalanie wizerunku na potrzeby Ośrodka, na podstawie zgody udzielonej przez rodziców/prawnych opiekunów.
Nie jest dozwolone proponowanie małoletniemu alkoholu, wyrobów tytoniowych ani nielegalnych substancji, jak również używanie ich w obecności małoletniego.
Nie jest dozwolone nawiązywanie z małoletnim jakichkolwiek relacji romantycznej lub seksualnej, lub mogących zostać uznane za posiadające takie właściwości. Obejmuje to także seksualne komentarze, żarty, gesty oraz udostępnianie małoletniemu treści erotycznych i pornograficznych.
Szanuj prawo małoletniego do prywatności; jeśli konieczne jest odstąpienie od zasady poufności, aby chronić małoletniego, wyjaśnij mu to najszybciej, jak to możliwe.
Jeśli pojawi się konieczność, porozmawiania z małoletnim na osobności, zostaw uchylone drzwi do pomieszczenia i zadbaj, aby być w zasięgu wzroku innych; możesz też poprosić drugiego pracownika o obecność podczas takiej rozmowy.
Nie jest dozwolone utrzymywanie kontaktów towarzyskich z małoletnimi uczęszczającymi do Ośrodka za pośrednictwem szeroko rozumianych sieci komputerowych i zewnętrznych aplikacji. Dopuszczalną formą komunikacji z małoletnimi i ich rodzicami lub opiekunami prawnymi są kanały służbowe.
Każde przemocowe działanie wobec małoletniego jest niedopuszczalne. Istnieją jednak sytuacje, w których fizyczny kontakt z małoletnim może być stosowny i spełnia zasady bezpiecznego kontaktu – jest odpowiedzią na potrzeby małoletniego w danym momencie, uwzględnia wiek dziecka, etap rozwojowy, płeć, kontekst kulturowy i sytuacyjny. Nie można jednak wyznaczyć uniwersalnej stosowności każdego takiego kontaktu fizycznego, ponieważ zachowanie odpowiednie wobec jednego małoletniego może być nieodpowiednie wobec innego. Kieruj się zawsze swoim profesjonalnym osądem, słuchając, obserwując i odnotowując reakcję małoletniego, pytając jego o zgodę na kontakt fizyczny (np. przytulenie).
Nie wolno bić, szturchać, popychać ani w jakikolwiek sposób naruszać integralności fizycznej małoletniego.
Nie wolno dotykać małoletniego w sposób, który może być uznany za nieprzyzwoity lub niestosowny.
Szczególną ostrożność należy zachować wobec małoletniego, który doświadczył nadużycia i krzywdzenia, w tym seksualnego, fizycznego bądź zaniedbania. Takie doświadczenia mogą czasem sprawić, że małoletni będzie dążyć do nawiązania niestosownych bądź nieadekwatnych fizycznych kontaktów z dorosłymi.
Kontakt fizyczny z małoletnim nigdy nie może być niejawny bądź ukrywany, wiązać się z jakąkolwiek gratyfikacją ani wynikać z relacji władzy.
W sytuacjach wymagających ewentualnych czynności pielęgnacyjnych i higienicznych wobec małoletniego, należy unikać innego niż niezbędnego kontaktu fizycznego z małoletnim. Należy zadbać o to, aby w miarę możliwości w każdej z czynności pielęgnacyjnych i higienicznych asystowała inna osoba z Ośrodka.
Przy podejmowaniu kontaktu z małoletnim z niepełnosprawnością lub specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, uwzględnia się w sposób szczególny tę kwestię.

Rozdział II

Zasady i procedury podejmowanie interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego.

§ 5

Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia małoletniego

Pracownicy Ośrodka lub pozostały personel (wolontariusze, stażyści) zwracają szczególną uwagę na występowanie w zachowaniu małoletniego sygnałów świadczących o krzywdzeniu, w szczególności o możliwości popełnienia przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletniego, wskazane w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1138 ze zm.) w następujących regulacjach:

Art. 197. [Zgwałcenie i wymuszenie czynności seksualnej];

Art. 198. [Seksualne wykorzystanie niepoczytalności lub bezradności];

Art. 199.[Seksualne wykorzystanie stosunku zależności lub krytycznego położenia]; Art. 200. [Seksualne wykorzystanie małoletniego];

Art. 200a. [Elektroniczna korupcja seksualna małoletniego] ;

Art. 200b. [Propagowanie pedofilii];

Art. 202. [Publiczne prezentowanie treści pornograficznych];

Art. 203. [Zmuszenie do uprawiania prostytucji];

Art. 204. § 3. [Stręczycielstwo, sutenerstwo i kuplerstwo].

Zgodnie z art. 304 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1375 ze zm.) instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.
Uwagę pracowników Ośrodka oraz pozostały personel powinny zwrócić przykładowo następujące zachowania:

· małoletni ma widoczne obrażenia ciała (siniaki, poparzenia, ugryzienia, złamania kości itp.), których pochodzenie trudno jest wyjaśnić;

· podawane przez małoletniego wyjaśnienia dotyczące obrażeń wydają się niewiarygodne, niemożliwe, niespójne itp. Małoletni często je zmienia;

· pojawia się niechęć przed udziałem w zajęciach uwzględniających ćwiczenia fizyczne;

· małoletni nadmiernie zakrywa ciało, niestosownie do sytuacji i pogody;

· małoletni wzdryga się, kiedy podchodzi do niego osoba dorosła;

· małoletni boi się rodzica lub opiekuna;

· małoletni boi się powrotu do domu;

· małoletni jest bierny, wycofany, uległy, przestraszony;

· małoletni cierpi na powtarzające się dolegliwości somatyczne: bóle brzucha, głowy, mdłości itp.;

· małoletni moczy się bez powodu lub w konkretnych sytuacjach czy też na widok określonych osób;

· nastąpiła nagła i wyraźna zmiana zachowania małoletniego.

§ 6

Procedura postępowania w przypadku krzywdzenia małoletniego

W przypadku powzięcia przez pracownika Ośrodka lub pozostały personel podejrzenia, że małoletni jest krzywdzony, pracownik lub pozostały personel ma obowiązek przekazania uzyskanej informacji dyrektorowi Ośrodka w formie notatki służbowej.
Mając uzasadnione podejrzenie, że małoletni przebywający w obiekcie jest krzywdzony, należy niezwłocznie zawiadomić policję, dzwoniąc pod numer 112, opisując okoliczności zdarzenia. W zależności od dynamiki sytuacji i okoliczności, telefon wykonuje osoba, która jest bezpośrednim świadkiem zdarzenia (pracownik/przełożony). Jeśli zawiadamiającym jest pracownik, jednocześnie o zdarzeniu informuje swojego przełożonego.
Uzasadnione podejrzenie krzywdzenia małoletniego występuje wtedy, gdy:

a. małoletni ujawnił pracownikowi Ośrodka fakt krzywdzenia,

b. pracownik zaobserwował krzywdzenie małoletniego,

c. małoletni ma na sobie ślady krzywdzenia (np. zadrapania, zasinienia), a zapytane odpowiada niespójnie i/lub chaotycznie lub/i popada w zakłopotanie, bądź występują inne okoliczności mogące wskazywać na krzywdzenie.

W tej sytuacji należy uniemożliwić małoletniemu oraz osobie podejrzewanej o krzywdzenie małoletniego oddalenie się z obiektu (o ile osoba podejrzewana o krzywdzenie przebywa z małoletnim).
W uzasadnionych przypadkach można dokonać obywatelskiego zatrzymania osoby podejrzewanej. W takiej sytuacji, do czasu przybycia policji należy trzymać tę osobę pod nadzorem dwóch pracowników w osobnym pomieszczeniu z dala od widoku innych klientów Ośrodka.
W każdym przypadku należy zadbać o bezpieczeństwo małoletniego. Małoletni powinien przebywać pod opieką pracownika Ośrodka do czasu przyjazdu policji. Każdorazowo należy rozważyć udzielenie niezbędnej pomocy przedmedycznej, a jeśli sytuacja będzie tego wymagała – należy wezwać zespół ratownictwa medycznego.
Po odbiorze dziecka przez policję należy zabezpieczyć materiał z monitoringu oraz inne istotne dowody (np. dokumenty) dotyczące zdarzenia i na wniosek służb przekazać ich kopię listem poleconym lub osobiście prokuratorowi lub policji.

§ 7

Procedura postępowania w przypadku krzywdzenia małoletniego przez pracownika lub pozostały personel Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Rybniku

Osoba, która uzyskała informację, że małoletni jest krzywdzony przez pracownika lub pozostały personel Ośrodka, ma obowiązek jej przekazania do dyrektora Ośrodka, a na jego prośbę sporządzić notatkę służbową.
Dyrektor Ośrodka organizuje spotkanie z pracownikiem lub pozostałym personelem Ośrodka, informuje ich o podejrzeniu.
W trakcie rozmowy dyrektor Ośrodka odwołuje się do wspólnego celu, jakim jest dobro małoletniego, dokonuje opisu problemu i szkód jakie ponosi małoletni – przedstawia ocenę sytuacji.
Spotkanie ma na celu omówienie sytuacji małoletniego i zasadności podejrzeń oraz wypracowanie sposobu postępowania w tym konkretnym przypadku. Przebieg rozmowy oraz podjęte ustalenia są dokumentowane w formie notatki służbowej.
W przypadku stwierdzenia niezasadności podejrzenia krzywdzenia małoletniego dyrektor Ośrodka stwierdza ten fakt w notatce służbowej o której mowa w § 7 ust. 4.
W przypadku zasadności podejrzeń co do krzywdzenia małoletniego przez pracownika lub pozostałego personelu Ośrodka, dyrektor Ośrodka informuje o zdarzeniu rodziców lub opiekunów prawnych małoletniego oraz odpowiednie instytucje.
Wobec pracownika w stosunku, do którego zachodzi zasadność podejrzenia popełnienia przestępstwa podejmuje się kroki zgodne z Kodeksem Pracy oraz innymi przepisami prawa.
Wobec pozostałego personelu Ośrodka (stażyści, praktykanci, wolontariusze) w stosunku, do którego zachodzi zasadność podejrzenia popełnienia przestępstwa podejmuje się kroki zgodne z ogólnymi przepisami prawa.
Wszyscy pracownicy Ośrodka i inne osoby, które w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych powzięli informację o krzywdzeniu małoletniego lub informacje z tym związane, są zobowiązane do zachowania tych informacji w tajemnicy, włączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych.

§ 8

Procedura postępowania w przypadku krzywdzenia małoletniego w związku z agresją i przemocą rówieśniczą

W przypadku powzięcia przez pracownika Ośrodka lub pozostały personel podejrzenia, że małoletni jest krzywdzony, pracownik lub pozostały personel ma obowiązek przekazania uzyskanej informacji dyrektorowi Ośrodka oraz sporządzić notatkę służbową.
Pracownik lub pozostały personel Ośrodka, który jest świadkiem agresywnego zachowania małoletnich jest zobowiązany do:

natychmiastowej słownej i stanowczej reakcji na zaistniałą sytuację;
odizolowania od grupy małoletniego zachowującego się agresywnie;
w razie potrzeby wezwania pomocy (innego pracownika, pracownika obsługi);
udzielenia pomocy małoletniemu doznającemu agresji i zabezpiecza bezpieczeństwo pozostałych małoletnich.

Jeżeli to możliwe, pracownik Ośrodka ustala przyczynę agresji. Przeprowadza rozmowę ze stronami konfliktu, uświadamiając im nieodpowiednie zachowanie.
O zajściu informuje dyrektora Ośrodka.
Szczególną opieką otoczony zostaje małoletni doznający agresji lub przemocy rówieśniczej w ramach zajścia. Otrzymuje wsparcie i jeśli to potrzebne - pomoc przedmedyczną.
Małoletni przejawiający zachowania agresywne ma możliwość wyjaśnienia powodów swego zachowania i podjęcia działań w celu zakończenia sytuacji. Ma prawo do uzyskania pełnej informacji dotyczącej jego sytuacji.
O udziale małoletnich w zajściu, uzyskanych wyjaśnieniach i podjętych przez Ośrodek krokach informowani są rodzice/prawni opiekunowie w możliwie najkrótszym czasie. Zaleca się dalszą obserwację małoletnich (osobę stosująca i doznającą agresji/przemocy rówieśniczej).
Przebieg interwencji, rozmowy oraz podjęte ustalenia są dokumentowane w formie notatki służbowej.

Rozdział III

Procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”.

§ 9

Składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego oraz zawiadamianie sądu opiekuńczego

W przypadku, gdy zachodzi podejrzenie popełnienia wobec małoletniego jednego z przestępstw wskazanych w § 5 ust. 1:

Dyrektor Ośrodka składa zawiadomienie na policję lub do prokuratury, realizując obowiązek wynikający z art. 304 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2022 r., poz. 1375 ze zm.);
Dyrektor Ośrodka podejmuje niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa, o ile miało ono miejsce na terenie Ośrodka.

Jeżeli dobro dziecka jest zagrożone dyrektor Ośrodka zawiadamia sąd rodzinny, dokonując opisu zdarzenia uzasadniającego wszczęcie postępowania z urzędu.
W sytuacji złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego bądź zawiadomienia sądu rodzinnego informuje się równolegle o tym fakcie rodziców bądź opiekunów prawnych małoletniego.
Dyrektor Ośrodka podejmując decyzję dotyczącą złożenia zawiadomienia
o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego bądź zawiadomienia sądu opiekuńczego, kieruje się przede wszystkim dobrem małoletniego.

§ 10

Wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”

Realizacja procedury „Niebieskie Karty” odbywa się w oparciu o Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy "Niebieska Karta". ( Dz.U.2023 poz. 1870).
Wszczęcie procedury następuje z chwilą wypełnienia formularza „Niebieska Karta – A” w przypadku uzasadnionego podejrzenia stosowania przemocy domowej lub zgłoszenia dokonanego przez świadka przemocy domowej.
Formularz, o którym mowa w ust. 2, wypełniają osoby będące przedstawicielami podmiotów wymienionych w art. 9a ust. 11–11d ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.
o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz.U. 2021. poz. 1249 wraz z późn. zm.).
Z uwagi, że pracownicy Ośrodka nie posiadają uprawnienia do wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”, każdorazowo decyzja o jej wszczęciu leży w kompetencji służb, np. policji wezwanej do interwencji w związku z podejrzeniem krzywdzenia małoletniego.
Osoba wszczynająca procedurę podejmuje działania interwencyjne mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy domowej.
Jeżeli istnieje podejrzenie stosowania przemocy domowej wobec małoletniego, działania w ramach procedury przeprowadza się w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego.
Jeżeli istnieje podejrzenie, że osobami stosującymi przemoc domową wobec małoletniego są rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni, działania w ramach procedury przeprowadza się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1138, z późn. zm.) lub pełnoletniej osoby wskazanej przez małoletniego.
Działania z udziałem małoletnich osób doznających przemocy domowej przeprowadza się, w miarę możliwości, w obecności psychologa.
Po wypełnieniu formularza „Niebieska Karta – A” osobie doznającej przemocy domowej przekazuje się formularz „Niebieska Karta – B”. Jeżeli osobą doznającą przemocy domowej jest małoletni, formularz „Niebieska Karta – B” przekazuje się rodzicowi, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu, a w przypadkach jeżeli istnieje podejrzenie, że osobami stosującymi przemoc domową wobec małoletniego są rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni, działania w ramach procedury przeprowadza
się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1138, z późn. zm.) lub pełnoletniej osoby wskazanej przez małoletniego.
Wypełniony formularz „Niebieska Karta – A” niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni roboczych od dnia wszczęcia procedury, przekazuje się do zespołu interdyscyplinarnego. Kopię wypełnionego formularza „Niebieska Karta – A” pozostawia się u wszczynającego procedurę.

Rozdział IV

Zasady przeglądu i aktualizacji standardów

§ 11

Standardy ochrony małoletnich obowiązujące w Ośrodku podlegają przeglądowi
co najmniej raz na dwa lata, w terminie ustalonym przez dyrektora Ośrodka, każdorazowo w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego oraz w razie nowelizacji aktów prawnych, mających wpływ na kształt przyjętych standardów oraz procedur. Wnioski z przeprowadzonej oceny należy pisemnie udokumentować.
Przegląd standardów ochrony małoletnich, obowiązujących w Ośrodku, polega na ustaleniu wypełniania przez standardy wymogów przepisów prawa powszechnie obowiązującego.
Przeglądu standardów ochrony małoletnich, obowiązujących w Ośrodku dokonuje dyrektor Ośrodka lub osoba przez niego upoważniona.
W przypadku, gdy przegląd, o którym mowa w § 11 ust. 3, wykaże niespełnianie przez standardy ochrony małoletnich wymagań określonych w przepisach, o których mowa
w § 11 ust. 1, lub też standardy z innych przyczyn okazały się nieaktualne, lub nieodpowiadające potrzebom ochrony małoletnich, dokonywana jest aktualizacja standardów.
Aktualizacji standardów ochrony małoletnich, obowiązujących w Ośrodku, dokonuje dyrektor Ośrodka. W przypadku aktualizacji standardów, przygotowany projekt jest przyjmowany przez dyrektora Ośrodka w drodze zarządzenia.

Rozdział V

Zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności.

§ 12

Przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem małoletnich lub z opieką nad nimi dyrektor Ośrodka uzyskuje informacje, czy dane tej osoby są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.
Przez inną działalność związaną z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem małoletnich należy rozumieć w szczególności wykonywanie czynności związane z organizacją wypoczynku małoletnich, wykonywanie umów cywilnoprawnych związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem małoletnich lub z opieką nad nimi.
Osobą odpowiedzialną za przygotowanie personelu Ośrodka do stosowania standardów ochrony małoletnich jest dyrektor Ośrodka. Dyrektor może upoważnić wyznaczoną przez siebie osobę do przygotowania personelu Ośrodka do stosowania standardów ochrony małoletnich.
Osoba upoważniona przez dyrektora, o której mowa w § 12 ust. 3, musi legitymować się doświadczeniem w pracy z osobami małoletnimi. Dodatkowo musi posiadać niezbędną wiedzę pozwalającą na przeprowadzenie szkoleń pracowników Ośrodka, obejmujących następujące zagadnienia:

rozpoznawanie symptomów krzywdzenia małoletnich;
procedury interwencji w przypadku podejrzeń krzywdzenia małoletnich;
odpowiedzialność prawna pracowników Ośrodka, zobowiązanych do podejmowania interwencji w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia krzywdzenia małoletnich.

Szkolenia, o których mowa w § 12 ust. 4, są organizowane raz w roku, w terminie wskazanym przez dyrektora Ośrodka.
Osoba, o której mowa w § 12 ust. 4, zapoznaje pracowników ze standardami ochrony małoletnich oraz odbiera od każdego zatrudnionego pracownika oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami ochrony małoletnich, obowiązującymi w Ośrodku.
Pracownicy nowo zatrudnieni w Ośrodku są zapoznawani ze standardami w pierwszym tygodniu pracy i w tym czasie jest od nich odbierane oświadczenie, o którym mowa w § 12 ust. 6.
Osoba, o której mowa w § 12 ust. 4 jest odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu.

Rozdział VI

Zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania.

§ 13

Zasady i sposób udostępniania standardów – rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni

Dokumentacja składająca się na standardy ochrony małoletnich jest dostępna na stronie internetowej Ośrodka: www.mosir.rybnik.pl
Na życzenie rodziców/opiekunów prawnych standardy ochrony małoletnich są udostępniane w formie papierowej. Dokument w formie papierowej znajduje się w sekretariacie Ośrodka.
Obowiązkiem rodziców/opiekunów prawnych jest zaznajomienie się ze standardami i wynikającymi z nich zasad ochrony małoletnich przed krzywdzeniem.

§ 14

Zasady i sposób udostępniania standardów – małoletni

Dokumentacja składająca się na standardy ochrony małoletnich jest dostępna na stronie internetowej Ośrodka: www.mosir.rybnik.pl
Dyrektor Ośrodka wywiesza w widocznym miejscu w budynku Ośrodka standardy ochrony małoletnich w wersji skróconej. Wersja skrócona zawiera informacje istotne dla małoletnich.

Rozdział VII

Sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.

§ 15

Każdy ujawniony lub zgłoszony incydent lub zdarzenie zagrażające dobru małoletniego, na temat którego Ośrodek posiada wiedzę, zostaje odnotowany w ewidencji zdarzeń zagrażających dobru małoletniemu.
Ewidencji zdarzeń zagrażających dobru małoletniemu nadaje się kategorię archiwalną zgodnie z przepisami odrębnymi.
Każdorazowy wpis do ewidencji zdarzeń zagrażających dobru małoletniemu uruchamia procedurę przeglądu i ewentualnej aktualizacji standardów ochrony małoletnich.

Rozdział VIII

Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet. Procedury ochrony małoletnich przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie.

§ 16

Ośrodek, zapewniając małoletnim dostęp do Internetu, podejmuje działania zabezpieczające małoletnich przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju, w szczególności instaluje i aktualizuje oprogramowanie zabezpieczające. Rozwiązania organizacyjne na poziomie Ośrodka bazują na aktualnych standardach bezpieczeństwa.
W przypadku dostępu do Internetu realizowanego pod nadzorem pracownika Ośrodka ma on obowiązek informowania małoletnich o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu.
Pracownik Ośrodka czuwa także nad bezpieczeństwem korzystania z Internetu przez małoletnich podczas zajęć.

§ 17

Bezpieczne korzystanie z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet obejmuje następujące zasady, o których informowani są na bieżąco małoletni przez pracowników Ośrodka:

nie podawaj swoich danych osobowych, takich jak: imię, nazwisko, numer telefonu czy adres domowy;
dbaj o nierozpowszechnianie swojego wizerunku; w przypadku publikacji zdjęć w sieci należy zadbać, aby dostęp do nich miały wyłącznie osoby znajome; nie udostępniaj zdjęć nieznajomym, w szczególności zdjęć intymnych, czy w niepełnym ubraniu;
poinformuj rodziców lub wychowawcę o każdym przypadku, gdy napotkasz się w sieci na treści, które wydają się nielegalne, czy w jakikolwiek sposób wywołują niepokój;
o propozycjach spotkania, jakie otrzymasz od internetowych znajomych zawsze informuj rodziców lub wychowawcę;
nie atakuj nikogo w sieci, niezależnie od tego, jakie zdanie on wyraża; nie pokazuj agresji, nie stosuj gróźb;
nie korzystaj z sieci przez zbyt długi czas, bo zbyt długie korzystanie z komputera bądź innych urządzeń mobilnych może zaszkodzić Twojemu zdrowiu;
pamiętaj, że im dłużej korzystasz z sieci, tym mniej rozmawiasz ze znajomymi twarzą w twarz, a takie kontakty są najbardziej wartościowe.

Rozdział IX

Ochrona danych osobowych i wizerunku małoletnich.

§ 18

Zasady ochrony danych osobowych i wizerunku małoletnich

Ośrodek zapewnia najwyższe standardy ochrony danych osobowych małoletnich, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w szczególności Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych - RODO) (Dz. Urz. UE L 2016 Nr 119, s. 1).
Ośrodek, uznając prawo małoletniego do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku małoletniego.
W Ośrodku powołany został Inspektor Ochrony Danych (IOD), który czuwa nad przestrzeganiem zasad RODO.
W swoich działaniach, Ośrodek kieruje się odpowiedzialnością i rozwagą wobec utrwalania, przetwarzania, używania i publikowania wizerunków małoletnich w rozumieniu i zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2509 z późn. zm.) oraz Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 z późn. zm.).
Dzielenie się zdjęciami i filmami służy celebrowaniu sukcesów małoletnich, dokumentowaniu prowadzonych działań i zawsze ma na uwadze bezpieczeństwo małoletnich.
Rodzice/opiekunowie prawni małoletniego mają prawo zdecydować, czy wizerunek małoletniego zostanie zarejestrowany i w jaki sposób zostanie użyty.
Zgoda rodziców/opiekunów prawnych na wykorzystanie wizerunku ich dziecka jest tylko wtedy wiążąca, jeśli małoletni i rodzice/opiekunowie prawni zostali poinformowani o sposobie wykorzystania zdjęć/nagrań i ryzyku wiążącym się z publikacją wizerunku.
Ośrodek dba o bezpieczeństwo wizerunków małoletnich w oparciu o:

pisemną zgodę rodziców/opiekunów prawnych;
udzielanie wyjaśnień, do czego wykorzystuje się zdjęcia/nagrania i jakie potencjalne ryzyko wiąże się z publikacją zdjęć/nagrań online,
zasadę nie podpisywania zdjęć/nagrań informacjami identyfikującymi małoletniego z imienia i nazwiska;
zasadę nieujawniania jakichkolwiek informacji wrażliwych o małoletnim (tzw. danych osobowych szczególnych kategorii – art. 9 RODO), dotyczących m.in. stanu zdrowia, sytuacji materialnej, sytuacji prawnej i powiązanych z wizerunkiem małoletniego;

Ośrodek w swoich działaniach dąży do zmniejszenia ryzyka kopiowania i niestosownego wykorzystania zdjęć/nagrań małoletnich poprzez przyjęcie zasad:

wszyscy małoletni znajdujący się na zdjęciu/nagraniu muszą być ubrani, a sytuacja zdjęcia/nagrania nie jest dla małoletniego poniżająca, ośmieszająca ani nie ukazuje go w negatywnym kontekście;
zdjęcia/nagrania małoletnich powinny się koncentrować na czynnościach wykonywanych przez małoletnich i w miarę możliwości przedstawiać małoletnich
w grupie, a nie pojedyncze osoby.

Ośrodek przyjmuje zasadę, że wszystkie podejrzenia i problemy dotyczące niewłaściwego rozpowszechniania wizerunków małoletnich należy rejestrować i zgłaszać dyrekcji, podobnie jak inne niepokojące sygnały dotyczące zagrożenia bezpieczeństwa małoletnich.
Personelowi Ośrodka nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku małoletnich (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu małoletnich) na terenie Ośrodka bez pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego małoletniego.
W celu uzyskania takiej zgody, pracownik Ośrodka może skontaktować się z rodzicem lub opiekunem prawnym małoletniego i ustalić procedurę uzyskania zgody, z zastrzeżeniem, że zgoda taka powinna zostać wyrażona w formie pisemnej.
Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do rodzica lub opiekuna prawnego małoletniego – bez wiedzy i zgody tego rodzica lub opiekuna prawnego.
Jeżeli wizerunek małoletniego stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda rodzica lub opiekuna prawnego na utrwalanie wizerunku małoletniego nie jest wymagana.
Upublicznienie przez pracownika Ośrodka wizerunku małoletniego, utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie), wymaga pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego małoletniego.
Pisemna zgoda powinna zawierać informację dotyczącą wykorzystania wizerunku małoletniego, w szczególności sposobu rejestracji i miejsca publikacji utrwalonego wizerunku.

§ 19

Zasady rejestrowania wizerunków małoletnich do użytku Ośrodka

1. W sytuacjach, w których Ośrodek rejestruje wizerunki małoletnich do własnego użytku:

rodzice/opiekunowie prawni podpisują pisemną zgodę, bądź jej brak, na rejestrowanie wizerunku małoletniego podczas wydarzeń i zajęć organizowanych przez Ośrodek, w tym m.in. udostępnianie wizerunku na stronie internetowej Ośrodka oraz w mediach społecznościowych i na portalach internetowych (Facebook, Instagram, YouTube). Rodzice/opiekunowie prawni zostają poinformowani o możliwości wycofania zgody w dowolnym momencie, co pozostanie jednak bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.
W przypadku aktualizacji/zmiany prawa, rodzice/opiekunowie prawni otrzymują nową zgodę do podpisania;
rejestrowanie wizerunku małoletniego na zewnętrznych wydarzeniach wymaga każdorazowo odrębnej pisemnej zgody rodzica/opiekuna prawnego;
jeśli rejestracja wydarzenia zostanie zlecona osobie zewnętrznej (wynajętemu fotografowi lub kamerzyście), Ośrodek zadba o bezpieczeństwo małoletnich poprzez:

zobowiązanie osoby/firmy rejestrującej wydarzenie do przestrzegania niniejszych wytycznych;
zobowiązanie osoby/firmy rejestrującej wydarzenie do noszenia identyfikatora w czasie trwania wydarzenia;
niedopuszczenie do sytuacji, w której osoba/firma rejestrująca będzie przebywała z małoletnimi bez nadzoru pracownika Ośrodka;
poinformowanie rodziców/opiekunów prawnych oraz małoletnich, że osoba/firma rejestrująca wydarzenie będzie obecna podczas wydarzenia i upewnienie się, że rodzice/opiekunowie prawni udzielili pisemnej zgody na rejestrowanie wizerunku ich dzieci.

Jeśli wizerunek małoletniego stanowi jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, impreza publiczna, zgoda rodziców/opiekunów prawnych dziecka nie jest wymagana.

§ 20

Rejestrowanie wizerunków małoletnich do prywatnego użytku

W sytuacjach, w których rodzice/opiekunowie prawni lub widzowie wydarzeń i zajęć organizowanych przez Ośrodek rejestrują wizerunki małoletnich do prywatnego użytku, Ośrodek informuje na początku każdego z tych wydarzeń o tym, że:

wykorzystanie, przetwarzanie i publikowanie zdjęć/nagrań zawierających wizerunki małoletnich i osób dorosłych wymaga udzielenia zgody przez te osoby, w przypadku małoletnich – przez ich rodziców/opiekunów prawnych;
zdjęcia lub nagrania zawierające wizerunki innych małoletnich nie powinny być udostępniane w mediach społecznościowych ani na serwisach otwartych, chyba że rodzice lub opiekunowie prawni tych małoletnich wyrażą na to zgodę;
przed publikacją zdjęcia/nagrania online zawsze warto sprawdzić ustawienia prywatności, aby upewnić się, kto będzie mógł uzyskać dostęp do wizerunku małoletniego.

§ 21

Rejestrowanie wizerunku małoletnich przez osoby trzecie i media

Jeśli przedstawiciele mediów lub dowolna inna osoba będą chcieli zarejestrować organizowane przez Ośrodek wydarzenie i opublikować zebrany materiał, muszą zgłosić taką prośbę wcześniej i uzyskać zgodę dyrekcji; rodzice/opiekunowie prawni muszą udzielić pisemnej zgody na rejestrowanie wizerunku ich dzieci.
Niezbędna zgoda na rejestrowanie wizerunku powinna zawierać:
1. imię, nazwisko i adres osoby lub redakcji występującej o zgodę;
2. uzasadnienie potrzeby rejestrowania wydarzenia oraz informację, w jaki sposób i w jakim kontekście zostanie wykorzystany zebrany materiał;
3. podpisaną deklarację o zgodności podanych informacji ze stanem faktycznym.
Personelowi Ośrodka nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów i osobom nieupoważnionym utrwalania wizerunku małoletniego na terenie Ośrodka bez pisemnej zgody rodzica/opiekuna prawnego małoletniego oraz bez zgody Dyrektora Ośrodka.
Personel Ośrodka nie kontaktuje przedstawicieli mediów z małoletnimi, nie przekazuje mediom kontaktu do rodziców/opiekunów prawnych małoletnich i nie wypowiada się w kontakcie z przedstawicielami mediów o sprawie małoletniego lub jego rodzica/opiekuna prawnego; zakaz ten dotyczy także sytuacji, gdy pracownik jest przekonany, że jego wypowiedź nie jest w żaden sposób utrwalana.
W celu realizacji materiału medialnego, dyrekcja Ośrodka może podjąć decyzję o udostępnieniu wybranych pomieszczeń Ośrodka dla potrzeb nagrania. Dyrekcja podejmując taką decyzję poleca przygotowanie pomieszczenia w taki sposób, aby uniemożliwić rejestrowanie przebywających na terenie Ośrodka małoletnich.
Zasady obowiązujące w przypadku niewyrażenia zgody na rejestrowanie wizerunku małoletniego:
1. jeśli rodzice lub opiekunowie prawni nie wyrazili zgody na utrwalenie wizerunku małoletniego, należy respektować ich decyzję;
2. z wyprzedzeniem ustalone zostaje z rodzicami/opiekunami prawnymi i małoletnimi, w jaki sposób osoba rejestrująca wydarzenie będzie mogła zidentyfikować małoletniego, aby nie utrwalać jego wizerunku na zdjęciach indywidualnych i grupowych;
3. równocześnie, przyjęte rozwiązanie nie może być wykluczające dla małoletniego, którego wizerunek nie powinien być rejestrowany.

§ 22

Przechowywanie zdjęć i nagrań

Materiały zawierające wizerunek małoletnich muszą być przechowywane w sposób zgodny z prawem i bezpieczny dla małoletnich. W szczególności:
1. nośniki zawierające zdjęcia i nagrania są przechowywane w zamkniętej na klucz szafce. Zdjęcia i nagrania są przechowywane w folderze zabezpieczonym lub chronionym hasłem z dostępem tylko dla osób uprawnionych przez Ośrodek.
2. nośniki są przechowywane przez okres wymagany przepisami prawa o archiwizacji i/lub okres ustalony przez Ośrodek w Polityce ochrony danych osobowych.
Nie można przechowywać materiałów elektronicznych, zawierających wizerunki małoletnich na nośnikach mobilnych, takich jak telefony komórkowe i na zewnętrznych urządzeniach z pamięcią przenośną (np. pendrive), które nie należą do Ośrodka. Nośniki w Ośrodku muszą być odpowiednio zabezpieczone.
Wskazane jest, aby pracownicy Ośrodka (personel Ośrodka) korzystali z urządzeń rejestrujących wizerunki małoletnich takich jak np. aparaty fotograficzne, kamery, dostępne w Ośrodku. Nie należy przesyłać zdjęć, tylko skorzystać z nośników, sprzętu dostępnego w Ośrodku i odpowiednio zabezpieczyć materiał.